Willem Ellenbroek
over fotografie en fotografen

In 2022 overleed Willem Ellenbroek, bij leven kunstredacteur van de Volkskrant, waarin hij talloze beschouwingen schreef over beeldende kunst, architectuur en fotografie. 

Willem was, meer nog dan journalist, een essayist die bij een krant werkte. Zijn beschouwingen zijn weloverwogen, getuigen van grote liefde en diep inzicht in de onderwerpen en zijn geschreven in poëtisch Nederlands, zonder aan precisie in te boeten en zonder enig pathos of recensiejargon. Ze onttrekken zich aan mode en waan van de dag.

 

Naast zijn werk voor de Volkskrant schreef Willem talloze inleidingen bij fotoboeken, tentoonstellingen en andere publicaties. Bij elkaar bleken ze een boeiende bloemlezing van de Nederlandse culturele ontwikkeling van de vroege jaren tachtig tot in de eerste decennia van deze eeuw.

Het is dan ook verbazingwekkend dat zijn werk geen grotere bekendheid geniet. Dat komt vooral door Willems haast onvoorstelbare bescheidenheid. Hij was wars van enige publiciteit. Aan ‘netwerken’ deed hij al helemaal niet. Naar openingen van tentoonstellingen ging hij nooit ‘want dan kom ik daar als de kunstredacteur van de Volkskrant en dan staat onmiddellijk de conservator me de expositie uit te leggen’. Hij kocht een kaartje en ging de dag daarna anoniem zelf kijken. 

 

Daarom hebben we een bundel samengesteld met de beste stukken over de fotografie waar aan Willem alleen al meer dan zestig beschouwingen wijdde, van uit grote kennis en vaak verstrengeld met de melancholie die aan fotografie hangt - gestolde werkelijkheid die er nu eenmaal niet meer is: ‘voorbij, voorbij, oh en voorgoed voorbij’.  

Het is een hommage aan Willem, geen commerciële uitgave en wordt vooralsnog met ruimhartige steun van begunstigers mogelijk gemaakt.

Het boek heeft een voorwoord van Ben Haveman, is samengesteld door Henk Raaff, begeleid door Jet Greebe, Germ Kemper, Bas Lubberhuizen en Gerrit Jan Wolffensperger. Vormgegeven door Vincent Steinmetz. 

​

(De fotografen* en/of hun rechthebbenden en de archieven en musea hebben de foto’s belangeloos ter beschikking gesteld.)

 

* Hans Aarsman, Emmy Andriesse, Kors van Bennekom, Wout Berger, Eva Besnyö, Carel Blazer, Machiel Botman, Anton Corbijn, Ger Dekkers, Willem Diepraam, Leo Divendal, Ed van der Elsken, Cor Jaring, Fritz Kahlenberg, Johan van der Keuken, Aart Klein, Daniel Koning, Dolf Kruger, Inez van Lamsweerde, Bertien van Manen, Cas Oorthuys, Eddy Posthuma de Boer, Sem Presser, Misha de Ridder, Wim Ruigrok, Hans Samsom, Sanne Sannes, Kees Scherer, Siebe Swart, Gerda van der Veen, Jans Versnel, Hannes Wallrafen, Koen Wessing, Ad Windig.